Trong quá trình tìm kiếm việc làm, lương cơ bản luôn là một trong những yếu tố quan trọng mà cả người lao động và nhà tuyển dụng đều quan tâm.
Đối với nhiều người, lương cơ bản không chỉ là thu nhập chính để trang trải cuộc sống mà còn là thước đo giá trị công việc mà họ đảm nhận. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về khái niệm này và những vấn đề liên quan đến lương cơ bản.
Vậy lương cơ bản thực chất là gì? Nó được xác định như thế nào? Các khoản khấu trừ từ lương cơ bản gồm những gì? Và làm thế nào để đàm phán mức lương cơ bản một cách hiệu quả?
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lương cơ bản, từ đó có được sự chuẩn bị tốt hơn trong quá trình tìm kiếm và thương lượng mức lương hợp lý.
Mục lục
Lương cơ bản là gì?
Lương cơ bản, hay còn gọi là lương gộp, là khoản tiền mà một nhân viên được nhận trước khi trừ đi các khoản thuế, bảo hiểm xã hội,...Đây là con số thể hiện mức thu nhập cơ bản của bạn mà không tính đến các yếu tố khác như phúc lợi hay các khoản thưởng, phụ cấp.
Điều quan trọng cần lưu ý là lương cơ bản không bao gồm các phúc lợi như thời gian nghỉ phép, hay các khoản trợ cấp khác. Những phúc lợi này thường được nêu rõ trong hợp đồng lao động như một phần của gói tổng thu nhập mà bạn sẽ nhận được từ công việc của mình.
Vì vậy, khi xem xét một lời mời làm việc, điều quan trọng là bạn phải hiểu rõ lương cơ bản của mình, cũng như các phúc lợi kèm theo để có cái nhìn toàn diện về giá trị tổng thu nhập của mình.
>>> Tìm hiểu thêm: NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ LƯƠNG THƯỞNG MÀ MỌI ỨNG VIÊN CẦN BIẾT
Lương cơ bản được xác định như thế nào?
Việc xác định mức lương cơ bản không phải là một quy trình đơn giản và có thể khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố quan trọng. Dưới đây là những yếu tố chính ảnh hưởng đến cách mà lương cơ bản của một nhân viên được xác định:
Ngành nghề và vị trí công việc
Mỗi ngành nghề có mức lương trung bình khác nhau, phản ánh sự khác biệt về giá trị kinh tế, yêu cầu kỹ năng, và mức độ cạnh tranh của từng ngành. Ví dụ, các ngành như công nghệ thông tin và tài chính thường cung cấp mức lương cao hơn so với các ngành dịch vụ như bán lẻ hoặc khách sạn.
Vị trí càng cao trong tổ chức, với yêu cầu kỹ năng và trách nhiệm cao, thì mức lương càng hấp dẫn. Các vị trí lãnh đạo hay chuyên môn cao như quản lý, giám đốc, hoặc các chuyên gia thường được trả lương cao hơn do sự khan hiếm và giá trị mà họ mang lại cho tổ chức.
Kinh nghiệm làm việc
Những người có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực liên quan thường được đánh giá cao và có khả năng thương lượng mức lương cao hơn. Điều này phản ánh sự đóng góp lâu dài của họ trong việc thực hiện công việc và giải quyết các tình huống phức tạp trong công việc.
Làm việc ở các công ty lớn, đặc biệt là các công ty đa quốc gia, có thể là một lợi thế trong việc thương lượng lương. Những công ty này thường có quy trình quản lý và phát triển nhân viên chuyên nghiệp, mang lại cho nhân viên những kinh nghiệm và kỹ năng có giá trị cao, từ đó tăng khả năng nhận được mức lương cao hơn.
Trình độ học vấn
Trình độ học vấn cao hơn thường dẫn đến cơ hội nhận được mức lương cao hơn, do những người có bằng cấp cao thường có kiến thức và kỹ năng chuyên sâu hơn. Điều này đặc biệt đúng trong các ngành nghề yêu cầu trình độ học vấn cụ thể, chẳng hạn như kỹ sư, luật sư hoặc bác sĩ.
Ngoài trình độ học vấn, các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm,và giải quyết vấn đề cũng được đánh giá cao trong quá trình xác định lương. Những kỹ năng này giúp nhân viên làm việc hiệu quả hơn và đóng góp tích cực vào văn hóa và năng suất làm việc của tổ chức.
Nhu cầu thị trường
Khi một ngành nghề hoặc vị trí nào đó đang thiếu nhân lực, các công ty sẽ phải cạnh tranh để thu hút nhân tài bằng cách đưa ra mức lương hấp dẫn hơn. Điều này thường xảy ra trong các ngành đang phát triển nhanh hoặc có sự khan hiếm nhân tài.
Ngược lại, khi nguồn cung nhân lực trong một ngành hoặc vị trí công việc nào đó dồi dào, mức lương có thể sẽ ổn định hoặc thậm chí giảm. Điều này xảy ra do sự cạnh tranh cao giữa các ứng viên, dẫn đến việc nhà tuyển dụng không cần phải trả lương quá cao để thu hút nhân tài.
>>> Xem ngay: NHỮNG CẬP NHẬT MỚI NHẤT VỀ THỊ TRƯỜNG TUYỂN DỤNG
Mức lương tối thiểu
Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất mà pháp luật quy định người sử dụng lao động phải trả cho người lao động. Đây là một yếu tố quan trọng bảo vệ quyền lợi của người lao động, đảm bảo họ nhận được mức lương đủ để trang trải cuộc sống cơ bản. Mức lương cơ bản của nhân viên thường được xác định sao cho bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu này.
Các khoản khấu trừ từ lương cơ bản
Các khoản khấu trừ phổ biến nhất bao gồm:
Thuế thu nhập cá nhân
Đây là khoản bắt buộc mà mọi người dân có thu nhập đều phải đóng góp. Tại Việt Nam, thuế thu nhập cá nhân được tính theo các mức cụ thể dựa trên quy định của pháp luật. Số tiền thuế này sẽ được trừ trực tiếp từ lương cơ bản trước khi nhân viên nhận được lương thực lĩnh.
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội là loại bảo hiểm bắt buộc mà một phần đóng góp của người lao động sẽ được khấu trừ trực tiếp từ lương. Khoản tiền này được sử dụng để hỗ trợ những người thuộc đối tượng được bảo hiểm xã hội, bao gồm người già, người khuyết tật và người thất nghiệp. Đây là một khoản bảo hiểm quan trọng, giúp người lao động bảo đảm cuộc sống trong trường hợp mất khả năng lao động hoặc gặp khó khăn.
Bảo hiểm y tế
Tương tự như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cũng là một loại bảo hiểm bắt buộc. Phần đóng góp của người lao động sẽ được khấu trừ từ lương để họ có thể hưởng các dịch vụ khám chữa bệnh. Điều này giúp giảm bớt gánh nặng tài chính khi người lao động cần chăm sóc sức khỏe.
Đóng góp vào quỹ hưu trí
Nhiều công ty cung cấp các chương trình hưu trí tự nguyện cho nhân viên. Nhân viên có thể lựa chọn đóng góp một phần lương vào quỹ hưu trí này để đảm bảo cuộc sống ổn định khi về hưu. Khoản đóng góp này thường được khấu trừ trực tiếp từ lương hàng tháng.
Các khoản khấu trừ khác
Phí công đoàn: Nếu bạn là thành viên công đoàn, bạn sẽ phải đóng phí công đoàn hàng tháng.
Các khoản vay: Nếu bạn có vay tiền từ công ty hoặc các tổ chức khác, một phần lương có thể được khấu trừ để trả nợ theo thỏa thuận.
Các khoản phạt: Trong trường hợp vi phạm quy định của công ty, bạn có thể bị khấu trừ lương để phạt. Điều này thường được thực hiện theo quy định nội bộ của công ty và được thông báo trước cho nhân viên.
Tóm lại, lương cơ bản chỉ là con số lý thuyết. Số tiền thực tế bạn nhận được sẽ ít hơn so với lương cơ bản do các khoản khấu trừ. Việc hiểu rõ về các khoản khấu trừ sẽ giúp bạn quản lý tài chính cá nhân hiệu quả hơn.
Những vấn đề cần lưu ý khi đàm phán mức lương cơ bản
>>> Xem thêm: CÁCH ĐÀM PHÁN MỨC LƯƠNG HIỆU QUẢ VỚI NHÀ TUYỂN DỤNG
Nghiên cứu thị trường
Người lao động
Nghiên cứu mức lương trung bình: Tìm hiểu mức lương trung bình cho vị trí tương tự tại các công ty khác nhau, đặc biệt chú ý đến các công ty có quy mô và ngành nghề tương tự.
So sánh các yếu tố: Xem xét các yếu tố như kinh nghiệm, trình độ học vấn, kỹ năng để đánh giá chính xác giá trị của bản thân. Ví dụ, một người với nhiều năm kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn cao có thể yêu cầu mức lương cao hơn so với một ứng viên mới vào nghề.
Nhà tuyển dụng
Nghiên cứu thị trường lao động: Tìm hiểu mức lương cạnh tranh cho vị trí cần tuyển để đảm bảo rằng công ty bạn có thể thu hút ứng viên chất lượng.
So sánh với các đối thủ: So sánh mức lương của công ty bạn với các công ty đối thủ trong cùng ngành để đưa ra mức lương hấp dẫn.
Làm nổi bật giá trị
Người lao động
Giá trị cá nhân: Nhấn mạnh những giá trị mà bạn mang lại cho công ty, như kinh nghiệm, kỹ năng và thành tích đạt được.
Lợi ích lâu dài: Không chỉ tập trung vào mức lương hiện tại, mà còn xem xét các cơ hội phát triển nghề nghiệp, cơ hội học hỏi và môi trường làm việc. Những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến sự hài lòng và động lực làm việc lâu dài của bạn.
Nhà tuyển dụng
Gói lương thưởng toàn diện: Đừng chỉ tập trung vào mức lương cơ bản mà hãy nhấn mạnh các phúc lợi đi kèm như chế độ nghỉ phép, thưởng lễ và cơ hội thăng tiến.
Định lượng giá trị: Tính toán giá trị cụ thể của các phúc lợi để ứng viên hiểu rõ hơn về tổng giá trị mà họ nhận được. Ví dụ, việc cung cấp chế độ chăm sóc sức khỏe có thể tiết kiệm cho nhân viên một khoản chi phí đáng kể hàng năm.
Chiếc lược đàm phán
Người lao động
Hãy chuẩn bị: Trước khi đàm phán, hãy nghiên cứu kỹ mức lương chuẩn và sẵn sàng nêu rõ đề xuất giá trị của bạn dựa trên kỹ năng, kinh nghiệm,và thành tích đã đạt được.
Tập trung vào giá trị, không phải nhu cầu: Khi đưa ra yêu cầu lương, hãy dựa trên giá trị bạn mang lại cho công ty chứ không phải nhu cầu tài chính cá nhân của bạn.
Tự tin nhưng linh hoạt: Đàm phán một cách tự tin nhưng cũng sẵn sàng thỏa hiệp trong phạm vi hợp lý để đạt được thỏa thuận tốt nhất cho cả hai bên.
Nhà tuyển dụng
Hãy minh bạch: Trong quá trình phỏng vấn, nếu có thể, hãy cung cấp mức lương trước để quản lý kỳ vọng của ứng viên. Điều này giúp xây dựng lòng tin và giảm thiểu sự mơ hồ trong quá trình đàm phán.
Giải thích lý do tại sao bạn đưa ra lời đề nghị: Khi đưa ra đề xuất lương, hãy giải thích rõ lý do tại sao mức lương được đề nghị lại phù hợp với kinh nghiệm và trách nhiệm của vị trí công việc.
Chuẩn bị cho những phản hồi: Ứng viên có thể nhận được các đề nghị từ nhà tuyển dụng khác, vì vậy hãy chuẩn bị sẵn chiến lược để ứng phó với những phản hồi này, đảm bảo rằng bạn có thể giữ chân những ứng viên tiềm năng tốt nhất.
Kết luận
Lương cơ bản đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc thu nhập của mỗi nhân viên, phản ánh giá trị công việc và sự đóng góp của họ cho tổ chức. Hiểu rõ về lương cơ bản không chỉ giúp ứng viên đưa ra quyết định sáng suốt khi lựa chọn công việc và đàm phán mức lương, mà còn giúp nhà tuyển dụng xây dựng các gói lương thưởng cạnh tranh để thu hút và giữ chân nhân tài.